ساختار سلول جانداران

سلول ها کوچکترین واحد زنده موجودات هستند و می توان یک سیستم کامل یک موجود زنده را در آنها مشاهده کرد. سلولها به دو دسته اصلی پروکاریوتی و یوکاریوتی تقسیم می شوند. دسته اول مربوط به باکتری ها و موجودات تک سلولی بوده که ساختاری ساده تر داشته و دسته دوم مربوط به موجودات زنده پیچیده است که ساختار آنها نیز به مراتب پیچیده تر است.

برای دانلود با خرید آن در تهیه مستندات بیشتر کمک کرده اید

این مستند بخشی از مستند کامل DNA و ژنتیک است

سلول ها کوچکترین واحد زنده موجودات هستند.

همه سلول ها بدون توجه به نوعشون ،

در  سه چیز مشترک اند.

۱) همه آنها غشای سلولی دارن که داخل سلول رو از محیط بیرون جدا می کند ،

۲) سیتوپلاسم که یک مایع ژله ای ماننده  و

۳) DNA که ماده ژنتیکی سلول است.

سلولها به دو دسته اصلی تقسیم میشن.

دسته اول سلولهای یوکاریوتی هستند.

آنها اندامکهایی دارند که شامل هسته و سایر قسمتهای ویژه است.

سلولهای یوکاریوتی پیشرفته تر و پیچیده تر اند

مثل سلول هایی که در گیاهان و حیوانات یافت میشه.

دسته دوم سلول های پروکاریوتی هستند.

۱.۰۰

آنها،  هسته و اندامک های درون غشایی ندارد.

ولی مواد ژنتیکی را دارند اما داخل هسته نیست.

سلول های پروکاریوتی همیشه تک سلولی یا اندامک تک سلولی هستند

مانند باکتری ها.

اندامک چیست؟

اندامک یعنی اندام کوچک

اندامک ها بخش های مختلف سلول هستند که

وظایف خاصی رو به عهده دارند.

بیایید با هسته که مرکز کنترل سلول است، شروع کنیم

 

هسته حاوی DNA یا همان مواد ژنتیکی است.

DNA تعیین می کنه که سلول چه وظیفه ایی دارد

و چگونه باید اون رو انجام دهد.

کروماتین، شکل درهم و باز شده DNA است

که در غشای هسته ای موجوده.

هنگامی که سلول آماده تقسیم شدنه،

DNA متراکم شده و به ساختاری که

کروموزوم نام داره تبدیل میشه

 

۲.۰۰

همچنین هسته شامل هستک است،

که در آن ریبوزوم تشکیل میشه.

زمانی که ریبوزومها از هسته خروج می شوند،

وظیفه مهم «سنتز» یا ساخت پروتئینها رو بر عهده خواهند داشت.

در خارج از هسته ، ریبوزوم ها و بقیه اندامک ها در سیتوپلاسم ،

که ماده ایی ژله ایی هست،  شناور اند.

ریبوزوم ها یا آزادانه در داخل سیتوپلاسم شناوراند

یا به شبکه آندوپلاسمی متصل می شوند، که

گاهی اوقات به اختصار به آنها ER (مخفف endoplasmic reticulum ) می گویند.

دو نوع شبکه اندوپلاسمی وجود داره:

شبکه اندوپلاسمی زبر که ریبوزوم ها به آنها متصل می شوند و

شبکه اندوپلاسمی نرم که ریبوزوم ها بهشون وصل نمی شوند.

۳.۰۰

شبکه آندوپلاسمی، گذرگاهیست در غشا برای انتقال موادیی

مانند پروتئین های سنتز شده توسط ریبوزوم ها.

پروتئین ها و سایر مواد از شبکه آندوپلاسمی

از طریق وزیکول های کوچکی بیرون می آیند

و دستگاه گلژی یا بدن گلژی آنها را دریافت می کند.

هنگامی که پروتئین ها به داخل بدن گلژی وارد می شوند ،

تغییر شکل می یابند

به فرم هایی که سلول بتواند آنها را استفاده کند.

بدن گلژی این کار را با تاباندن پروتئین ها به شکل های قابل استفاده

یا با افزودن مواد دیگر به آنها

مانند لیپید یا کربوهیدرات انجام می دهد.

واکوئل ها ساختارهایی کیسه مانند هستند

که مواد مختلفی را در خود ذخیره می کنند.

مثلا در این سلول گیاهی ، در آن آب ذخیره می شود

۴.۰۰

برمیگردیم به سلول جانوران،

اندامی به نام لیزوزم رو میبینیم .

لیزوزومها جمع کننده ی آشغال ها هستند

که قسمتهای آسیب دیده یا فرسوده سلول را جمع آوری می کنند.

آنها مملو از آنزیم های تجزیه کننده سلولی هستند.

میتوکندری در سلول ها

اندامک های  منبع نیرو سلولهای جانوری و گیاهی هستند.

در طی فرایندی به نام تنفس سلولی ،

میتوکندری ها مولکول های ATP تولید می کنند

که انرژی لازم برای تمام فعالیت های سلولی را فراهم می کند.

سلول هایی که به انرژی بیشتری نیاز دارند

میتوکندری بیشتری هم دارند.

همچنین سلول شکل خودش را

با اسکلت سلولی حفظ می کند.

اسکلت سلولی شامل ریز رشته های ریسمان مانندی است

که از پروتئین و میکروتوبول ها که لوله های توخالی نازک هستند، ساخته شده.

برخی اندام ها مانند اندام های گیاهی

که فوتوتروف هستند.

به این معنی که از نور خورشید برای (تولید)  انرژی استفاده می کند.

در سلول های خود اندامکی به نام کلروپلاست دارند

کلروپلاست جایی هست که فتوسنتز در آن رخ می دهد

رنگ اون سبزه چون رنگدانه های سبز به نام کلروفیل دارد

سلولهای گیاهی نیز در خارج از غشای سلولی خود دیواره سلولی دارند

که نقش فرم دهی، حمایت وحفاظت رو بر عهده دارد.

سلولهای جانوری دیواره سلولی ندارند.

بسیاری از ساختارهای منحصر به فرد دیگر نیز وجود دارد

که فقط برخی سلول ها آن را دارند.

در اینجا به چند مورداشاره می کنیم.

به عنوان مثال ، دستگاه تنفسی انسان مملو از سلولهای مژک دار است.

اینها ذرات میکروسکوپی شبیه مو هستند که به صورت موجی حرکت می کنند.

 

۶.۰۰

این ویژگی کمک می کند تا ذرات تنفس شده در هوا به دام بیفتد

و با سرفه کردن دفع شوند.

از ویژگی های منحصر به فرد دیگر در برخی سلول ها تاژک است.

بعضی از باکتریها تاژک دارند.

تاژک مانند دم کوچکی است که به سلول کمک می کند تا حرکت کند

تنها سلول انسانی که تاژک دارد

سلول اسپرم است.